Mısırlı aziz Makaryos’un anılması vaazı
19.1.2020
Aziz Makaryos M.S. 300 yıllarında Mısır’da doğdu ve M.S. 391’de Rab’bin ebedi istirahatine geçti. Çocukken, Hristiyanlara yönelik zulümler hâlâ sürüyordu, ancak 313’ten sonra (Büyük Aziz İmparator Konstantinos tarafından Hıristiyanlara verilen özgürlükle), Hıristiyan inancını, genç bir adam olarak, açıkça ilan edebildi. Çocukluğundan itibaren yaşıtlarına nazaran farklılık gösterdi ve keşişlik arzusu sergiledi.
O dönemde, kendilerini dua, oruç ve manevi çilekeşliğe (manevi egzersizlere) vererek tüm hayatlarını Tanrı’ya atamaya arzulayan birçok hıristiyan, Mısır’ın ıssız yerlerine çekilmeye başlamışlardı. Zaten Mısır’daki Tebes Çölü’nde, münzevi mücadeleleri ve yaşam kutsallığıyla büyük bir ün kazanmış olan ilk büyük münzevi, Büyük Aziz Antonios (M.S. 251 –M.S. 356) vardı. (ona “Megas” denir – Büyük). Aziz Antonios’un hayatı çağdaşı İskenderiye Patriği Atanasiyos tarafından kaleme alınmıştır. Aynı dönemde, Manastır Hayatının öncülerinden olan Aziz Pakomios (M.S.260-348) Tebes’te ilk Senobetik Manastırı1 organize etmişti.
Tam bu sırada, 30 yaşına gelmiş olan Makaryos, Mısır’daki Skiti’de2 münzevi yaşam sürdürmeye karar verdi. Aziz Makaryos, manevi mücadeleleri, herkese gösterdiği sevgi, Tanrı’nın ilhamıyla verdiği öğütleri, Rab’den aldığı basiret nimeti ve mucizeler yaratan duasının gücü ile biliniyor. İtibarı seçkin bir şifacı olarak çok geniş bir alana yayıldı. Yerel Episkopos tarafından yapılan birçok istekten sonra Diyakon ve Rahip olarak atandı, ve sürekli dua, katı oruç, uyanıklık3 (agripnia) ve manevi egzersizlerle 60 yıl boyunca vahşi doğada kaldı.
Βaşkalarının hatalarını örtüp onları görmemiş ya da duymamış gibi davranması, Abba4 Makaryos’un hayatının özelliklerinden biri ve onun inceliğiydi. Ona karşı iftira durumunda, Aziz Makaryos’un sözde haksızlığa uğradığı kişinin bakımının sorumluluğunu üstlenmesi hayranlık vericidir. Azizin masumiyeti ortaya çıktığında, sanki hiçbir şey olmamış gibi suçluları affetti.
Makaryos’tan bugüne kadar korunan 50 vaaz, sadece Mukaddes Kitab’a sık yapılan çalışmalardan çok aşina olduğunu değil, aynı zamanda orada bulunan anlamın derinliğini de anladığını gösteriyorlar. İncil’den pasajlara dayanarak, Tanrı’nın insana karşı sevgisinin derinliğini ve onun ebedi kurtuluşu için kullandığı yolları ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca tüm zayıflıkları ve tutkuları ile insan ruhunun hastalığını inceliyor ve ruhun iyileşme ve baskıdan kurtulma yöntemlerini veriyor.
Kendi yararımız için, bizi tutkulardan özgürlüğe götüren Aziz Makaryos’un öğretilerini dinleyelim:
Mükemmellik elde etmenin ve tutkulardan tamamen arınmanın veya Kutsal Ruh’la dolmamızın imkansız olduğunu söyleyenlere, Kutsal Kitap’bı kullanarak Rab’bin “Göksel Babanın mükemmel olduğu gibi mükemmel ol” (Matta 5:48) dediği ve bu şekilde onların Kutsal Yazılar hakkındaki bilgi eksikliklerini açıkça gösterebiliriz. Rabbimiz Baba’ya “Bana verdiğin kişilerin olduğum yerde Benimle olmalarını, Bana verdiğin şanımı da görmelerini arzu ediyorum” diye yalvardı. (Yuhanna 17:24). Çünkü O, “Cennet ve yeryüzü geçecek, ama sözlerim asla geçmeyecek” diyendir. (Matta 24:35).
Aziz Pavlus aynı şeyden bahsediyor: “Her insanı Mesih’te yetkinleşmiş olarak Tanrı’ya sunmak için herkesi uyararak ve herkesi tüm bilgelikle eğiterek Mesih’i tanıtıyoruz.” (Koloseliler 1:28), ve “Sonunda hepimiz imanda ve Tanrı’nın Oğlunu tanımada birliğe, yetkinliğe ve Mesih’in doluluğundaki olgunluk düzeyine erişeceğiz.” (Efesliler 4:13) Mükemmelliği hedeflediğimizde iki çok iyi şey elde ederiz: İlk olarak, yoğun ve kesintisiz bir mücadele yaparak, bu duruma erişme ve zirveye ulaşma umuduyla sona erdirebiliriz. İkincisi, kibrin üstesinden geliriz ve yaklaşımımızda mütevazı oluruz çünkü küçük olduğumuzu ve henüz mükemmelliğe ulaşmadığımızı fark ederiz.
Aziz Makaryos ayrıca ruhun erdemleri ve tutkuları arasında ayrım ve sabır üzerine konuştu. Tanrı sözüne itaatli olmak ve iyi meyve vermek isteyenlerin belirtileri: Sükunet, dua sessizlik, azim, dindar duygudan kaynaklanan iyi üzüntü ve yas. Bunları aşağıdaki çalışmalarla birleştirin: uyanıklık (agripnia), oruç, nefse hakim olma, uysallık, sabırlılık, sürekli dua, Kutsal Yazıları araştırma, inanç, alçakgönüllülük, iyi niyet, itaatkârlık, emek, fedakarlık, sevgi, iyilik, nezaket, düzen ve genel olarak ışık ki bu Rab’bin Işığıdır. (Yuhanna 8:12). Meyve veren böyle bir yaşam üretmeyenler için işaretler şunlardır: tembellik, düşüncelere dalma, meraklı bakışlar, dikkatsizlik, şikayetçi olma alışkanlığı ve boş konuşma. Yapıtları arasında oburluk, öfke, hırs, kötüleme, kibir, vakitsiz konuşma, sadakatsizlik, düzensizlik, unutkanlık, huzursuzluk, açgözlülük, para hırsı, kıskançlık, kavgacı olma, kibirlik, gevezelik, vakitsiz gülüş, şöhret peşinde olma ve genelde şeytani karanlık.
Manevi yaşamımızın yararı için, bu kutsanmış azizin iyi örnek olan vaazlarını incelemeye çalışalım.
1 *Senobit/sinobitik, Kinoviakos : Belirli büyüklükteki topluluklarda manastır yaşamı. Bütün keşişler önceden belirlenmiş bir kurala uyarlar ve her karar igumenos*’un (başrahip) tasdikine tâbidir. Bu tür yaşam tarzı münzevilik, idioritmik ve birkaç keşişin bir rahibin çevresinde yaşadığı kellion*’lardaki yaşam tarzından farklıdır.
2 Skiti : Bir büyük manastıra bağlı kalivi*’lerden oluşan site. Skitiler bir köy yapısındadır. Ortasında keşişlerin Pazar ve bayram günleri toplandıkları kilise (Kiryakon) yer alır.
Kalivi : Kelime anlamıyla « kulübe », inziva kulübesi.
3 Agripnia : Bütün gece süren dua/âyin. Önemli yortular vesilesiyle gece ve sabah dualarının birlikte, ilâhî şeklinde söylenmesi. Normal olarak, gecenin ileri bir saatinde başlar ve beş ilâ yedi saat sürer. Dinlendikten sonra keşişler, sabahleyin Saatler Âyini*ni ve İlâhî Litürjiyi kutlarlar, sonra şölen yemeği yenir. Manastırların koruyucu azizlerinin bayramlarında agripnia sürekli olarak icrâ edilebilir ve yaklaşık ondört saat sürer. Bu kelime bazen keşişin hücresindeki günlük ve kişisel uyanık kalışı için de kullanılır.
4 Abba: Baba anlamına gelir. Manevi peder.
