Ambonun arkasında okunan dua
(26.6.2022)
İlahi Litürji bir süreçtir. Amacı ve sonu Tanrı’nın insanla buluşması ve insanın Tanrı’yla birleşmesi olan bir süreç. Daha önceki Konuşmalarımızda belirttiğimiz Kutsal Armağanların kutsanmasıyla bu amaç gerçekleşmiştir. Yolun sonuna vardık. Gerçek Nuru, İsa Mesih’i gördük. O’nun aziz hayatının ayak izlerini takip ettik. Proskomidide, Bakire Meryem Ana’nın Beytlehem’deki Mağarada doğurduğu İsa Mesih’e veya tapındık. (Proskomidi : Âyin öncesinde, prothesis sunağı üzerinde, diyakosun yardımıyla rahip tarafından ekmek ve şarabın hazırlanması). Kutsal İncilin Küçük Girişinde, İsa Mesih’in, insanlığı kurtarma eserini başlatmak üzere dünyaya gelişini gördük. Her İlahi Litürjide, bizzat Rab’bimiz İsa Mesih’i simgeleyen Kutsal İncilin, Kilisenin içindeki bir geçitten geçirilmesine Küçük Giriş denir. Bu Giriş, İsa Mesih’in tarihe ilk resmî girişini sembolize eder ve bizim de bu resmi girişin farkına varmamıza yardımcı olur. İncili her dinlediğimizde, O’nun gerçek öğretisini doğrudan duyarız, Mucizelerini ve Hayatının ayrıntılarını izleriz. Değerli Armağanların Büyük Girişiyle yani Kutsal Tepsi ve Kutsal Kadehe yerleştirilmiş olan Değerli Armağanların huşu dolu resmi bir alayla Prothesis Sunağından Kutsal Sunağa taşınması ile, Kafatası’na (Golgota) doğru yol alan İsa Mesih’e eşlik ettik. Büyük Giriş, İsa Mesih’in kendini kurban olarak sunmak için Kafatası’na doğru aldığı yolu sembolize eder. Fısıh yemeğinde İsa Mesih ve 12 öğrencisiyle birlikte masaya oturduk. Kutsal Ruhun hakir armağanlarımızı İsa Mesih’in Kutsal Bedenine ve Kutsal Kanına dönüştürmesiyle O’nun kansız kurban edilişini izledik. O’nun Dirilişini gördük ve “İsa Mesih’in Dirilişini gördüğümüze göre…” ile başlayan duayla bunu dünyaya ilan ettik. O’nun Kutsal Bedenini ve tamamen lekesiz Kanını aldık. Şimdi ise, anamız olan Kilise, Litürjik sürecimizin sonunun, şehadet sürecimizin başlangıç noktası olması gerektiğini bize hatırlatmaya geliyor.
Ruhani “Selametle gidelim” diye seslenir.
Şimdi ise Fısıh Yemeğini bir kenara bırakıp yaşadığımız dünyaya dönmeli, hayatlarımızın şehadet yolunda yürümeliyiz. Ve Tanrının selametiyle yürünen bu şehadet yolu, mümin için, İsa Mesih’in insanoğlu ve mübarek bir hayat için çizdiği Hristiyan hayatının tanıklığı (şehadeti) olur.
Kutsal Litürji esnasında, İsa Mesih’i, Tanrı’nın selametini içimize aldık. Şimdi ise davranışlarımızla bu selameti dünyaya aktarmaya davet ediliyoruz. İsa Mesih’in bizzat Kendisinin bize örmek olarak öğrettiği, ve insanoğluna gerçek mutluluğu garantileyen gerçek Hristiyanlık hayatını eylemde de göstermeye davet ediliyoruz.
Kutsal Komünyonu aldıktan sonra dünyaya aydınlanmış, canlanmış ve İsa Mesih’i kalplerimizde taşıyarak çıkarız. Şimdi ise, İsa Mesih’ten aldığımız bu ışığı sönmesine müsaade etmeden muhafaza etmek için mücadele etmeliyiz ki, aldığımız bu armağanlar, Litürjilerin nimetlerinden faydalanmayan kardeşlerimizin ruhlarına da etkin bir şekilde etki etsinler.
Ayini icra eden din adamı tarafından Kutsal Bema’nın dışında okunan “Ambonun arkasında okunan dua” bu şekilde adlandırılır çünkü eski zamanlarda Ambon, Kilisenin merkezinde bulunur ve dua Ambonun arkasında okunurdu.
“Rab’be yalvaralım” diye seslenir Diyakoz. Cemaatin “Ya Rab, merhamet eyle” demesinden sonra ise hepimizin bildiği “Ambonun arkasında okunan duayı” duyarız: “Sana övgü sunanları mübârek kılan ve sana güvenenleri kutsayan Rab …halkını kurtar…Kilisen’in cemâatini koru…”. “Ambonun arkasında okunan dua” Tanrı’nın halkı için okunur ve bu halkı, İsa Mesih’in Kilisesinin bu dünyada seyahat eden “yolcuları” olarak adlandırır.
Aziz Hipolitos şöyle yazar: Deniz, üstünde Kilisenin, fırtınaların sürüklediği bir gemi olarak yüzdüğü ama asla batmadığı dünyadır. Çünkü bu geminin tecrübeli bir kumandanı vardır: İsa Mesih. Ölüme karşı kazandığı zaferin ganimeti olarak da Rab’bin Haçını taşır. Biri Eski Ahit diğeri de Yeni Ahit olmak üzere iki dümeni vardır. Sıkıca gerilmiş iplerle, yani İsa Mesih’in Kiliseyi koruyan sevgisiyle çepeçevre sarılıdır. Geminin direğinde yelken olarak Kutsal Ruh vardır. Geminin tayfaları, Kiliseyi koruyan ve muhafaza eden sağındaki ve solundaki Meleklerdir. Geminin yolcuları tüm vaftiz olmuş Hristiyanlardır. “Ambonun arkasında okunan duada” rahibin bahsettiği ve adına niyazlarda bulunduğu “yolcular” bu Hristiyanlardır. Peki rahip bu niyazda ne için yakarıyor? Rab’bin merhametine layık olmamız için yakarıyor. Bizim kendi kurtuluşumuz için sunacak bize ait hiçbir şeyimiz olmadığından ve bizi kurtarabilecek tek kişi olan Rab’bin insanseverliğine muhtaç olduğumuzdan, rahip bizim adımıza yakarıyor. Aynı zamanda, bu duayla barışçıl bir dünyada kutsanmış bir ömür sürdürebilmeyi dileriz. Dua, Kutsal Kilisenin temiz ve düzenli olmasına özen gösteren ve bu saygınlık için didinenlere özellikle atıfta bulunur. Hatta bu kişiler için şu ifade de kullanılır: “Evinin güzelliğini sevenleri kutsa. Karşılığında onları ilâhî gücünle yücelt ve sana ümit bağlayan bizi terketme…” Bundan hepimiz şunu öğreniyoruz: Kilisenin temizliği, düzeni ve itibarı müminlerin Tanrıya ve O’nun aziz Evine olan saygılarını gösterir, aynı zamanda da Mukaddes Üçlememizin hamdedilmesine ve O’na övgüler sunulmasına da katkıda bulunur.
Kutsal Litürji, selametin kalplerimizde yer etmesi ve dünyada hüküm sürmesi için okunan birbirini takip eden niyazlarla başladı. Dilediğimiz bu selamet, Dirilişinden sonra İsa Mesih’in Öğrencilerine aktardığı Rab’bin selametidir. Şimdi ise Ruhanimiz geliyor ve ayinin son bulduğunu belirten “Selâmetle gidelim” cümlesiyle bize bunu hatırlatıyor. Bu, günümüzü selametle geçirebilmek için mümkün olan her çabayı gösterme vazifemiz olduğunu gösterir.
Sevgili kardeşlerim, İlahi Litürji esnasında hissettikleri aziz duyguları İlahi Litürjiden sonra da korumaya çalışanlar, yani İlahi Litürjiden sonra da Litürjiye devam edenler, İlahi Lütfun sağladığı ruhsal sevincin de mutluluğuna varırlar. Dolayısıyla İlahi Litürji gündelik hayatın bir parantezi değil, yaşamımıza ilham veren ve vizyon katan, hayat verici güç kaynağıdır.Amin.
KUTSAL LİTÜRJİ’NİN YORUMLANMASI, 39. KONUŞMA
