/ Manevi yaşam / Ortodoks Kilise’nin oruç günleri

Ortodoks Kilise’nin oruç günleri

Ortodoks Kilise’nin oruç günleri

 

I) Ne zaman oruç tutulur?

1) Çarşamba ve Cuma günleri: Çarşamba günleri İsa Mesih Efendimiz’in çektiği cefâların, Cuma günleri ise Haç’a gerilmesinin hürmetine tam oruç tutulur. Yâni, et, balık, süt, süt ürünleri, yumurta gibi herhangi bir hayvânî gıdâ yenmez, ayrıca şarap ve diğer alkollü içkilerle, yağ (zetinyağı, ayçiçeği yağı vd yağlar) kullanılmaz, sâdece suda haşlanmış bitkisel gıdâlar (sebze, baklagil), meyve, salata, kuruyemiş vs tüketilir.

2) Aziz ve Büyük Paskalya (Diriliş Yortusu, İsa Mesih’in ölümünden 3 gün sonra dirilmesi) Orucu Dönemi: 40 gündür. Paskalya’dan önceki Aziz ve Büyük Haftanın Orucuyla birleşerek Aziz ve Büyük Cumartesi günü sona erer. O gün yağ tüketilmeyen yılın tek Cumartesi günüdür, yâni tam oruç tutulur.

Bütün bu oruç müddetince, et, balık, süt, süt ürünleri, yumurta gibi herhangi bir hayvânî gıdâ yenmez, ancak yağ, alkollü içkiler ve balık hâricindeki deniz mahsulleri (balık yumurtası, karides, ahtapot, kalamar, mürekkep balığı vs) sâdece Cumartesi ve Pazar günleri tüketilebilir.

Eski zamanlardaki Hristiyanlar, Aziz ve Büyük Paskalya Orucu Döneminde bütün gün boyunca su dâhil hiçbir şey yiyip içmezler, ancak dokuzuncu saatte (ikindi vaktinde) su ve suda haşlanmış bitkisel gıdâlar (sebze, baklagil), meyve, salata, kuruyemiş vs ile oruçlarını açarlardı. Günümüzde ise bu şekilde oruç tutma daha ziyâde Manastırlarda Râhipler tarafından tatbik edilmektedir.

Ayrıca, bu dönemde sene içindeki diğer oruç dönemleri gibi, hatta bütün ömrümüz boyunca, orucun yanı sıra, işlediğimiz günahlar için tövbe ve ayartılmalara karşı mânevî mücâdele etmeliyiz. Bundan başka, daha fazla duâ etmeli ve muhtaçlara yardım gibi sâlih ameller işlemeliyiz.

3) 25 Aralık Noel (İsa Mesih’in doğumu) Orucu Dönemi: 15 Kasım-24 Aralık târihleri arasında olup 40 gündür. Bu oruç dönemi müddetince 15 Kasım-17 Aralık târihlerinde, Çarşamba ve Cuma günleri hâricinde balık yenilebilir. 17-24 Aralık târihlerinde ise balık tüketilmez. Noel Orucu müddetince Çarşamba ve Cuma günleri yağ kullanılmaz.

4) 1-14 Ağustos, Ziyâde Azîze Vâlidetullah’ın ebediyete intikali: Tam oruç tutulur. Cumartesi ve Pazar günleri yağ tüketilir. Sâdece 6 Ağustos İsa Mesih’in sûret değiştirmesi –transfigürasyon– Musa ve İlyas Peygamberlerle berâber görülmesi Yortusunda balık tüketilebilir.

5) Aziz Elçilerin Orucu Dönemi: Pentikost Pazarından bir hafta sonra kutlanan Bütün Azizleri Anma Günününden sonraki Pazartesi günü başlayıp Baş Elçiler Petros ve Pavlos’un Anma Günü olan 29 Haziran’da sona erir. Bu oruç müddetince Çarşamba ve Cuma günleri hâriç her gün balık tüketilebilir.

6) 5 Ocak, Theofania (İsa Mesih’in Ürdün Irmağı’nda vaftizi) Yortusu’nun arifesi orucu: Tam oruç tutulur. Cumartesi veya Pazar günü denk gelirse yağ tüketilir.

7) 14 Eylül Mukaddes Haç Yortusu: Tam oruç tutulur. Cumartesi veya Pazar günü denk gelirse yağ tüketilir.

8) 29 Ağustos, Vaftizci Yahya Peygamber’in başı kesilerek şehit edilmesinin anma günü: Tam oruç tutulur. Cumartesi veya Pazar günü denk gelirse yağ tüketilir.

II) Yıl boyunca oruç tutulmayan ve her türlü gıdânın tüketildiği Çarşamba ve Cuma günleri:

1) Noel’den Theofania Yortusuna kadar olan Mukaddes 12 gün. (Yukarda zikredilen 5 Ocak Theofania Yortusu arifesi hâriç).

2) Aziz ve Büyük Paskalya Pazarı’ndan sonra başlayan haftadaki Çarşamba ve Cuma günleri.

3) Pendikost Pazarı’ndan Bütün Azizleri Anma Günü’ne kadar olan haftadaki Çarşamba ve Cuma günleri.

4) Aziz ve Büyük Paskalya Orucu’ndan 3 hafta önceki dönemde (Triodion):

Ferisi ve Vergi Mültezimi Pazarı’ndan sonraki Pazar’a (Sefih Oğlun Pazarı) kadar olan hafta boyunca, bütün günlerde her türlü gıdâlar yenir.

Sefih Oğlun Pazarı’ndan sonraki Pazar’a (Yargı Günü Pazarı) kadar olan haftada yalnız Çarşamba ve Cuma günleri tam oruç tutulur, diğer günlerde her türlü gıdâlar yenir.

Yargı Günü Pazarı’ndan sonraki Pazar’a (Aff Pazarı) kadar olan hafta boyunca, bütün günlerde et hâriç, her türlü gıdâlar, yâni süt, süt ürünleri, yumurta ve balık tüketilir. Ertesi gün (Temiz Pazartesi), Aziz ve Büyük Paskalya Orucu başlar.

5) İsa Mesih Efendimiz’e mahsus olan Yortularda.

III) Yıl boyunca balık tüketilebilen Çarşamba ve Cuma günleri:

8 Eylül, Ziyâde Azîze Vâlidetullah’ın Doğumu.

21 Kasım, Ziyâde Azîze Vâlidetullah’ın Mâbed’e Girişi.

25 Mart, Müjde Yortusu.

15 Ağustos, Ziyâde Azîze Vâlidetullah’ın ebediyete intikali.

2 Şubat, İsa Mesih’in doğumundan sonraki 40. günde Mâbed’e getirilmesi.

7 Ocak, Vaftizci Yahya Peygamber’i anma günü.

24 Haziran, Vaftizci Yahya Peygamber’in doğum günü.

29 Haziran, Baş Elçiler Petros ve Pavlos’u anma günü.

6 Ağustos, İsa Mesih’in Sûret Değiştirmesi.

14 Kasım, Elçi Filipos’u anma günü.

Paskalya Pazarından bir hafta önceki Pazar günü.

Pendikost Günü’nden 25 gün önce gelen Çarşamba günü (Mesopentikostis-Yarı Pentikost Günü).

İsa Mesih’in Göğe Yükseliş Yortusunun arifesi olan Çarşamba günü.

IV) Yıl boyunca şarap ve yağ tüketilen Çarşamba ve Cuma günleri:

Azizleri andığımız günlere denk gelirlerse.

*  *  *

Kilise’nin Mukaddes Nizamlarına göre, oruç tutmaktan âciz olan hastalar bu ibâdetten muaf olup, mânevî Pederlerinin tavsiyelerine göre hareket etmelidirler. 4. asırda yaşamış olan İskenderiye Patriği Aziz Timotheos’un hükmü sarihtir, «Oruç bedeni alçaltmak, bedene hâkim olmak için tutulur. Eğer beden güçsüz ve hastaysa, isteğe ve dayanma gücüne göre yiyip içilmelidir».

Kezâ, Aziz İoannis Hrisostomos’a göre ise, «Tam olarak oruç tutamayan hasta kimse, sadakayı daha fazla versin, uzun duâlar etsin, Allah’ın kelâmlarını işitmede güçlü arzusu olsun».1

1Yaratılış’a dâir 10. Nutku’ndan.

 

Ortodoks Kilise’nin oruç günleri