Kapadokyalı Pederler
Hristiyanlığın ilk yüzyıllarında Orta Anadolu’da bulunan Kapadokya bölgesi bir Hristiyanlık merkezi olarak öne çıktı. Bu bölgede “Kapadokyalı Pederler” olarak adlandırılan teologlar, Hristiyanlığa önemli katkılar sunmuşlardır. Bunlardan Büyük Aziz Vasilios (330-379) Kayseri Başepiskoposu idi. İlk eğitimini Kayseri’de aldıktan sonra İskenderiye ve Konstantinopolis’te eğitimine devam etti. Aziz Vasilios Hristiyan Amentüsünün (Iman Ikrarı metni) oluşturulmasında, Arianism gibi sapkın görüşlerin bertaraf edilmesinde büyük gayret gösterdi. Zengin bir ailenin oğlu olan Aziz Vasilios fakirlere ve düşkünlere yaptığı yardımlarla tanındı. Hırsızları ve fahişeleri doğru yola döndürmek için çalıştı. Aziz Vasilios’un bıraktığı büyük eser belirli günlerde ayini yapılan “Büyük Aziz Vasilios’un kaleme aldığı Kutsal Ayin Metni” dir. Bu ayin yılda on defa ve şu günlerde icra edilir: 1 Ocak Aziz ve Büyük Vasilios’u anma günü, Paskalya Büyük Hafta Perşembe ve Cumartesi günleri, Büyük Paskalya orucu dönemi Dallar Pazarı hariç, beş Pazar günü, 25 Aralık Noel ve 6 Ocak Teofania arifesinde. Önemli eserleri arasında Kutsal Ruh’un ilahi varlığını açıklayan eser ve “Dine saygısız Eunomius’un savunmasının reddi” eseri vardır. Arianism savunucusu Eunomius’un görüşlerini çürüten üç kitap yazmıştır. Aziz Vasilios İncil’in ruhsal yorumunun gerekliliğini savunmuş, sadece basit anlamının ele alınmasını yeterli görmemiştir. “Güneşin parladığı yerde lambalar gereksizdir,” sözü onundur.
Aziz Büyük Vasilos’un kardeşi Nyssa’lı (Nevşehir) Aziz Gregorios (335-395), o devirde önemli bir Hristiyanlık merkezi olan Nyssa’nın episkoposu idi. Aziz Grigorios Kutsal Üçleme teolojisine ve Hristiyan Amentüsüne önemli katkılar yapmıştır.
Üçüncü Kapadokyalı Peder Naziyansus’lu (Nenezi köyü-Aksaray) Aziz Grigorios (329-389) sonradan Konstantinopolis Patriği olmuştur. Etkili konuşan bir ruhani olarak tanınırdı. Kutsal Üçleme teolojisinin anlaşılmasına katkılar sağlamıştır. Yunan klasikleri eğitimi görmüş bir filozof olarak Helenizm ile Hristiyan teolojisini buluşturmuştur.
Aziz Vasilios’un Kutsal Ayininin icra edildiği on gün dışında Aziz Hrisostomos İoannis’in Kutsal Ayini icra edilir. Bu ayin Aziz Vasilios ayininin biraz kısaltılmış şeklidir. Hrisostomos Yunanca “altın ağızlı” anlamına gelir. Bu deyim Aziz’in güçlü bir hitabete sahip olmasından dolayıdır. Aziz Hrisostomos İoannis 347 yılında Antakya’da dindar Hristiyan bir ailede doğdu. Yıllarca çölde keşiş olarak yaşadı, bu tecrübeden bir “dünyadaki melek” olarak çıktı. Konstantinopolis Patriği oldu. Yıllarını Hristiyanlığı yaymak için gayretlerle ve çok sayıda eser meydana getirerek geçirdi. Onun “ilahi ilhamla konuştuğu, havarilerin temsilcisi olduğu” söylenir. O “faziletlerle dolu bir hazine” ve İncilin dört kitabını ve Aziz Pavlus’un mektuplarını en iyi yorumlayan kişi olarak bilinir. İmparatoriçe Eudoksia’nın yaşamını tenkit edince sürgüne gönderildi ve 407 yılında Comana Pontica’da (Tokat yakınlarında, Yeşilırmak üzerinde) gözlerini yumdu. Aziz’in isim günü 13 Kasım’da kutlanır.
Hristiyanlığın erken yüzyıllarında yaşayan, Kapadokyalı Babaların da içinde olduğu “Kilise Babalarının” ortak bazı özellikleri vardır. Hepsi hayatlarında Allah’ın onlarla beraber olduğunu ve Allah’ın gücünü derinden hissetmişlerdir. Hepsi Kutsal Ruh ile beraber olmayı hayatlarının amacı yapmışlardır. Kapadokyalı Babaların Agia Triada (Kutsal Teslis) kavramı üzerinde eserleri inancını açıkladılar. Onlar için Tanrı ile birlikte olmak en büyük ödüldü. Kilise Babalarını, onların Tanrı’ya bağlılıklarını anlamak için dualarını okumak gerekir. Son olarak Kilise Babalarının bir özelliği kitaplara düşkünlükleridir. Manastır kütüphanelerinde sadece dini kitaplar değil, her çeşit kitap bulmak mümkündü. Antik Bilginin saklandığı yerlerden biri de bu kütüphanelerdi.
A.Özgüneş’in “Ortodoks Kilisesi” kitabından alıntıdır.
