Havarilerin Doktrini (Didake)
İSTANBUL 1992
İÇİNDEKİLER
HAVARİLRİN ÖĞRETİSİ’NİN İÇERİĞİ NEDİR?
İLK HIRİSTİYANLAR
Birinci Bölüm: iki yol
Yaşam yolu
İsa bize ne dedi?
Buyruklar
Bir bilgenin Öğütleri
Yumuşak başlı ve alçak gönüllü ol
Başkalarıyla Paylaşma
Aile Yaşamı
Yaşam yolundan çıkarılacak ders
Ölüm yolu
İki yoldan çıkarılacak dersler
BİRİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
İkinci Bölüm: Hıristiyan toplumunun yaşama biçimi
1- Hıristiyan yaşamının önemli anları Vaftiz
Hafta arasındaki oruç
Dua
Sofrada Tanrı’ya şükretmek
Yemekten Önce
Yemekten Sonra
2- Pratik kurallar
Havariler
Peygamberler
Geçerken uğrayan Hıristiyanları nasıl ağırlamalı
Elde ettiğiniz ilk mahsulü peygamberlere verin
İKİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
Üçüncü Bölüm:
Pazar toplantısı
Episköpos ve diyakonların seçimi
Uyanlarınızı sevgiyle yapın
Rabbin dönüşünü bekleyin
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
HAVARİLERİN ÖĞRETİSİNİN İÇERİĞİ NEDİR ?
“On iki Havarinin Doktrini” adlı küçük kitap
aşağı yukarı İnciller kadar eski bir kitaptır.
Bu kitabı iyi anlayabilmek için,
ilk Hıristiyan topluluğunu iyi bilmek gerekiyor.
İLK HIRİSTİYANLAR
Kilise Kudüs’te doğdu.
İsa’ya inananların hepsi Yahudi’ydi.
Kutsal Ruh’un inişinden sonra, tapınakta dua etmeye,
Yahudi adetlerine saygı göstermeye devam ettiler.
Ancak, İsa’nın ölüler arasından dirilerek
Her şeyi değiştirdiğini biliyorlardı.
İşte onun içindir ki, İsa’ya inananlar birlikte dua etmek,
on iki havarin öğretisini dinlemek
ve “ekmeği bölmek” yani Evkaristiya ayinini yapmak (El. iş. 2,42),
için evlerde toplanıyorlardı.
Yahudi ileri gelenleri önceleri İsa’ya inananları kabul ettiler.
Onları bir mezhebin üyeleri olarak gördüler.
Ancak kısa bir süre sonra onlara amansızca saldırmaktan geri kalmadılar.
Stefan’ı taşa tutarak öldürdüler (El iş. 7,64).
Stefan İsa’ya inananlardan sorumlu Yunanca bilen biriydi.
Onun ölümünden sonra yetkililer, yabancı ülkelerden gelmiş,
Yahudi kökenli ve Yunanca konuşan İsa’ya inananların hepsini
öldürmek istediler.
Bunun üzerine yandaşlar Kudüs’ü ve Filistin’i terk etmek zorunda kaldılar (EL iş. 8,1)
Onlara “Kötü Yahudiler” dendi.
Kimisi Mısır’a gitti,
kimisi Antakya yöresine yerleşti (El iş. 11,19).
Kudüs’ten kovulan inanlılar İsa’nın İyi Haberini Antakya’da yalnız Yahudilere değil puta tapanlara da bildirmeye başladılar.
inanlılara Antakya’da ilk kez “Hıristiyan” dendi (EL iş. 11,26)
sayıları çoktu aynı zamanda coşkuluydular.
HAVARİLERİN ÖĞRETİSİ YA DA DİDAKE
Didake Yunanca bir sözcüktür, anlamı da “öğreti” demektir.
Bu öğreti kitabı yeni Hıristiyan olan ilk Hıristiyanlar için yazıldı
Bu ilk Hıristiyanlar Yahudi kökenli değillerdi.
Bu küçük kitap çok önemli bir yapıttır.
Gerçekten de bu itap bize Hıristiyanlığı kabul eden ilk atalarımızın
nasıl bir yaşam sürdüklerini anlatıyor.
Onun içindir ki ilk yüzyıllarda yaşamış Hıristiyanlar
bu kitaba çok değer verirlerdi.
Hatta bazıları onu “Kutsal Kitaplar” sınıfına koyuyorlardı.
“Iki Yol” adlı birinci bölümünde
vaftiz olmak isteyenlere Hıristiyan’ca
nasıl yaşanır, o öğretiliyor.
Sonra vaftiz olanlara, dua etmekten, oruçtan, vaftizden
ve Evkaristiya’dan söz ediliyor.
En sonunda da kendi topluluklarını nasıl organize edecekleri gösteriliyor.
cm
BİRİNCİ BÖLÜM
İKİ YOL
Yahudi olmayanlar Yahudilerin Tanrı’sına tapınmak
istediklerinde Yahudiler bu isteğe karşı çıkmıyorlardı.
Bu durumda bu kişilere yeni görevleri hakkında bilgiler veriliyordu.
Gerçekten de Tam seçmiş olduğu halka bir ‘Yasa’ vermişti.
Yahudiler “İki Yol”’un öğretisinden yararlanarak
yeni katılanları eğitiyorlardı
Bu iki yol şöyleydi :
Tanrı’ya götüren yaşam yolu, Tanrı’dan ayıran ölüm yolu.
Başlarda, yaşam yolu ile ilgili bölümde sadece Sina Dağında Musa’ya
verilen “Tanrı buyrukları” bulunuyordu.
Yahudi dininin gereklerini daha belirgin hale solmak amacıyla
öğreti yavaş yavaş daha da geliştirildi.
Böylece ilk Hıristiyanlar da
Tanrı sözünü Yahudi olmayanlara bildirdiler.
İsa’nın İyi Haberini kabul edenleri
vaftize hazırlamak, onlara Hıristiyan’ca yaşamayı
öğretmek gerekiyordu.
Yahudi dininden gelerek İsa’ya inanan ilk kişiler
“İki Yol” adlı kitabın öğretisinden yararlandılar,
böylece Yahudilerden aldıkları eğitimin bir bölümünü koruyabildiler.
Hıristiyanlarca yazılan küçük bir kitapta
yer alan “İki Yol” öğretisi
Havarilerin öğretisinin
Hıristiyanların ilk kuşağına kadar çıktığını gösteriyor.
Bununla birlikte, Hıristiyanlar “İki Yol’dan” yararlanırken
buna İsa ‘hin dağdaki vaazından bir bölüm alarak eklediler.
Bununla İsa’nın yeni bir şeyler getirdiğini göstermek istediler.
İsa’nın getirdiği Yasa’nın Musa’nın getirdiği Yasa’dan daha çetin
olduğu kesindi.
Havarilerin öğretisi iyi yol olan yaşam yolu üzerinde
çok duruyor.
Ölüm yolunu ise şöyle bir geçiştiriyor.
Bir Hıristiyan ölüm yoluna sırtını çevirmelidir.
İki yol bulunuyor:
Biri yaşam yolu
öteki ise, ölüm yolu.
Bu iki yol arasındaki fark çok büyüktür.
YAŞAM YOLU
Önce seni yaratan Tanrı’yı seveceksin;
sonra insanları kendini nasıl seviyorsan öyle seveceksin.
Kendine yapılmasını istemediğin kötülüğü başkalarına da yapma.
İşte yaşam yolu budur.
1 – İSA BİZE NE DEDİ ? (1)
Size lanet okuyanlara hayır dua edin.
Düşmanlarınız için dua edin.
Size kötülük edenler için oruç tutun.
Sizi sevenleri severseniz
Ne gibi bir ödül hak etmiş olursunuz ki:
Tanrı’yı tanımayanlar da bu kabarcığını yapmıyorlar mi?
Siz, sizden nefret edenleri sevin.
O zaman düşmanlarınız olmayacaktır.
Vücudunuzun kötü eğimlerine (2) (tutkularına) boyun eğmeyin.
Sağ yanağına vuran birine
öteki yanağını da çevir.
İşte o zaman kusursuz kişi olursun.
Şeni bir kilometre yol yürümeye zorlayan biriyle
iki kilometre yol yürü.
Paltonu alan birine gömleğini de ver.
Biri senden bir şey almışsa, onu geri isteme.
Buna hakkın yoktur.
Senden isteyene ver ve karşılığında bir şey isteme.
Gerçekten de, Tanrı babamız kendi zenginliklerini aramızda
paylaşmamızı istiyor.
Tanrı’nın dediği gibi, veren insana ne mutlu,
çünkü o kişi her türlü kınamadan uzak kalacaktır.
Alan kişiye çok yazık.
Bir şeyler alan kişinin
yaşamak için buna ihtiyacı varsa
her türlü kınamadan kurtulacaktır.
Ama ihtiyacı yoksa Tanrı önünde bunun hesabını verecektir.
Bunu hangi nedenle ve hangi amaçla aldığını belirtmesi gerekir.
O kişi hapse atılarak durumu incelenecektir.
Son kuruşuna kadar hesabını vermedikçe oradan çıkmayacaktır.
Sadakanı kime vereceğine iyice kanı getirene dek
Elinde tut ki, elin terlesin (4), diye bir özdeyiş vardır.
2 – BUYRUKLAR
Bu 2. bölüm “’Yaşam Yolu” yazısın hemen artından geliyordu. Bunlar Musa Yasa’sının son Tanrı buyruklarıydı.
Öğretide yer alan öteki buyruklar şunlardı:
Öldürmeyeceksin.
Bir başkasının kananı almayacaksın.
Genç bir oğlanla günah istemeyeceksin.
Önüne gelen her kadınla yatmayacaksın.
Hırsızlık yapmayacaksın, büyücülük yapmayacaksın.
Zehirle adam öldürmeyeceksin.
Bir çocuğu kürtajla ya da doğduktan sonra öldürmeyeceksin.
Başkasının malına arzuyla göz dikmeyeceksin.
Yaka yere yemin etmeyeceksin.
Kötü konuşmayacaksın.
Sana yapılan kötülüğün aklından silip atacaksın.
Nasıl düşünüyor, nasıl konuşuyor isen öyle olacaksın.
Bir öyle bir böyle konuşmak insanı gerçekten öldüren bir tuzaktır.
Yalan söylemek ya da hiç bir şey söylememek için konuşmayacaksın.
Söylediklerin tecrübeye dayanmalıdır.
Başkalarından fazla şeye sahip olmayı aramayacaksın.
Başkalarına ait olanı almayacaksın.
Yalancı, kötü, kendini beğenmiş olmayacaksın.
İnsanlara karşı kötü tasarıların olmayacak.
Hiç kimseden nefret etmeyeceksin.
Kimilerini uyaracaksın,
kimileri için dua edeceksin,
kimilerini de kendinden çok seveceksin.
3 – BİR BİLGENİN ÖĞÜTLERİ
Çocuğum, kötü olandan ve kötüye benzeyen her şeyden sakın.
Öfkelenme.
Öfke gerçekten de insanı öldürür.
Kıskanç olma.
Kavga arama.
Şiddet kullanma.
Bütün bunlar insana cinayet işletir.
Çocuğum, kötü arzuların olmasın.
Kötü arzular gerçekten de insanı kadınlarla kötü şeyler yapmaya yöneltir.
Edepsizce sözler etmekten, çok cüretkar bakışlardan kaçın.
Bütün bunlar insanı başkasının karısını ya da kocasını ayartmaya yöneltir.
Çocuğum, kuşların uçuşuna (5) bakıp da gelecekle ilgili tahminler yürütmeye kalkma.
Bu davranış insanı puta tapmaya götürür.
Büyük sözler söyleme, yıldızlara bakıp (5) hesaplar yapma.
Kutsal banyolarda (6) temizlendiğine inanma,
Bu uygulamaları dinleme öyle yerleri görmeyi reddet.
Bütün bunlarla insan puta tapmaya başlar.
Çocuğum, yalancı olma.
Yalan söylemek, gerçekten de insanı hırsızlık yapmaya yöneltir.
Parayı sevme.
Kendinle övünme.
Böyle davranırsan hırsız olursun.
Oğlum, yüreğinde eleştiriye yer verme.
Eleştiriye yer verirsen başkaları hakkında kötü düşünmeye başlarsın.
Kendinden hoşnut olma.
Başkaları hakkında kötü düşünme
kötü etkili sözler hep bu şekilde ortaya çıkarlar.
YAMUŞAK BAŞLI VE ALÇAK GÖNÜLLÜ OL
Tersine, yumuşak başlı ol.
Gerçekten de “yumuşak başlı olanlar yeryüzüne sahip olacaklar”.
Sabırlı ve merhametli ol.
Kötülük yapma.
Barışı sev ve iyi ol.
Aldığın bu eğitime karşı daima saygı duy.
Başkalarının üstüne çıkmaya çalışma.
Yüreğinin derinliklerinde küstah olma.
Kendini beğenmiş insanlara yüreğini bağlama.
Adil ve yumuşak huylu ol anlarla beraber ol.
Yaşamda karşılaştığın olaylara Tanrı’nın bir armağanı olarak bak.
Çok iyi biliyorsun ki hiçbir şey onun iradesi dışında olmuyor.
- Çocuğum, sana Tanrı’nın sözünü açıklayan kişiyi gece ve gündüz anımsa.
Ona Rabbe gösterdiğin saygıyı göster.
Gerçekten de onun Rabbin gücünü bildirdiği her yerde Rab
mevcuttur.
Her gün Tanrı’nın arkadaşlarının yakınlığını ara.
O zaman onların sözleri seni güçlendirecektir.
Ayrılık tohumları saçma.
Tersine, tartışan kişileri barıştırmaya çalış.
Adil bir şekilde yargıla.
Hataları düzeltme konusunda kişiler arasında ayrım gözetme.
“Acaba böyle davranırsam bana bir zararı dokunur mu,
dokunmaz mı ?” diye düşünerek endişeye kapılma.
BAŞKALARIYLA PAYLAŞMA
Almak için ellerini açık tutma,
vermek için de ellerini kapalı tutma.
Ellerinle yaptığın iş sana bir şeyler getirdiyse
onu günahlarından kurtulmak için ver.
Vermek için tereddüt etme ve yakınmadan ver.
Günün birinde fazlasıyla ödüllendirecek olanı tanıyacaksın.
Zavallı birine sırtını çevirme.
Her şeyini kardeşinle paylaş ve “bu benimdir” deme.
Kalıcı iyilikleri paylaşmasını biliyorsan
kalıcı olmayan şeyleri paylaşmasını daha iyi bilmelisin !
AİLE YAŞAMI
Oğlunu ve kızını gerektiği gibi yetiştir.
Daha çocukken onlara Tanrı’yı sevgiyle saymalarını öğret.
Seninle aynı Tanrı’ya umutlarını bağlamış uşaklarına,
oda hizmetçilerine kaba davranma.
Böyle davranmazsan onların, Rabbi bir daha saymamaları
tehlikesiyle karşı karşıya bulunursun.
Tanrı insanları çağırdığında,
onlar arasında ayrım gözetmez.
Yüreklerinde hazır duruma getirdiklerini çağırır.
Siz köleler efendilerinize, onları sayarak ve onlardan çekinerek
tabi olun.
Onlar gerçekten de Tanrı’nın bir suretidirler.
YAŞAM YOLUNDAN ÇIKARILACAK DERS
Rabbin hoşlanmadığı kötü olan her şeyden nefret et.
Rabbin buyruklarından hiç uzaklaşma.
Eğitimle aldığın her şeyi koru.
Bunlara ne bir şey kat, ne bir şey çıkart.
Topluluk önünde suçlarını itiraf et.
Kirli bir vicdanla dua etmeye koyulma.
Sözünü ettiğim yaşam yolu işte budur.
ÖLÜM YOLU
- Şimdi de ölüm yolundan söz edelim.
Bu yol her şeyden önce kötü ve lanetlenmiş bir yoldur.
Ölüm yoluna sokan eylemler şunlardır :
oldurmak (7),
bir başkasının karısını ya da kocasını almak,
kendine ait olmayan bir şeyi arzulamak,
tenini satmak (8),
çalmak,
putlara tapmak,
büyücülük yapmak,
zehirle cana kıymak,
başkaların mallarına el koymak,
yalancı tanıklık yapmak,
dalkavukluk yapmak,
iki yüzlü olmak,
başkalarını kandırmak
Kendini övmek,
kötü olmak,
kendinden hoşnut olmak,
başkalarından daha fazla şeye sahip olmaya çalışmak,
edepsizce sözler etmek,
kıskanç olmak,
saygısızca davranmak,
kendini beğenmiş olmak,
kendini önemli biri olarak görmek,
Tanrı’yı saymamak.
Bu şekilde davranan bu insanlar iyilere acı çektirirler (9).
Bu insanlar gerçek olandan nefret ederler.
Bu insanlar yalanı severler.
Bu insanlar doğru insanların ödüllendirileceklerini bilmezler.
Bu insanlar doğru olmayı ya da
iyilik yapmayı kendilerine dert etmezler.
Bu insanlar iyilik yapmaktan çok kötülük yapmaya dikkat ederler.
Bu insanlar sabırlı olmasını bilmezler.
Bu insanlar yumuşak huylu değillerdir.
Bu insanlar boş şeyleri severler.
Bu insanlar ödül peşinde koşmasını severler.
Bu insanlar yoksullara acımazlar.
Bu insanlar acı içinde olanları kendilerine dert etmezler.
Bu insanlar Yaratanı bilmezler.
Bu insanlar çocukları kürtajla öldürürler,
böylece Tanrı’nın yaptığını yıkmış olurlar.
Bu insanlar zavallıya sırtlarım dönerler.
Bu insanlar güçsüzü ezerler.
Bu insanlar zenginleri savunurlar, aynı zamanda çulsuz olanlar
akkında haksız yargılara varırlar.
Kısacası bu insanlar günahkardırlar.
Çocuklarım, kendinizi bu gibi insanlardan uzak tutun !
İKİ YOLDAN ÇIKARILACAK DERSLER
Dikkatli ol!
Hiç kimse seni, sana öğretilen bu yoldan çıkarmasın.
Gerçekten de seni bu yoldan çıkarmaya çalışan kişi
sana Tanrı’dan uzaklaştıran bir öğreti sunuyor demektir.
Rabbin sana sunduğu tüm bu yükü taşıyabilirsen,
kusursuz biri olursun.
Taşıyamazsan, en azından elinden geleni yap.
Yiyecek (10) konusuna gelince, bunda istediğin gibi
davranabilirsin.
Ancak putlara kurban olarak sunulan etlerden sakın yeme,
çünkü bu, ölü tanrılar onuruna yapılan bir tapınıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
(1) Hıristiyan yazar Yahudilerin bu kitabına öğrencilerinin akıllarında tuttukları İsa’nın sözlerini eklemi.
(2) Bir tutku çoğu zaman kötü sonuçlu şiddetli bir arzudur.
(3) Duaya ve sahip okluğumuz her şey Tanrı’dan geliyor.
(4) Bu cümle bir tür atasözüdür anlamı da birine bir şey vermeden önce düşün.
(5) Bu,putperestlerde kötü bir alışkanlık halini almıştı.
(6) Putperestler bazı koşullar altında yapılan banyoların
(7) Tüm bu kötü eylemler 2. bölümdeki Tanrı buyruklarının karşıtı.
(8) Tenini satmak genelde para karşılığı vücudunu bir başkasının kötü emellerine alet etmektir.
9) Bu yeni kötü eylemleri içeren liste, 3. ve 4. bölümlerde “yumuşak huylu ve alçak gönüllü olmak için verilen öğütlerin karşındır.
(10) Musa’nın yasası bazı yiyeceklerin yetmesini yasaklıyordu.
İKİNCİ BÖLÜM
HIRİSTİYAN TOPLUMUNUN YAŞAMA BİÇİMİ
1
Birinci bölümdeki “iki yol” adlı yazı katekümenleri eğitmek amacıyla kaleme alınmışa. Vaftiz olduktan sonra bu kişiler bir topluluk İçine girmiş olacaklardı.
Havarilerin öğretisinin bu bölümü Hıristiyan yaşamı, vaftiz, oruç tutma, dua etme, kardeş sofrası gibi önemli konulan İçeriyor.
7 – VAFTİZ
Vaftiz konusuna gelince, şu biçimde vaftiz edeceksiniz.
Vaftiz olacaklara önce “İki Yol”u öğretin.
Sonra bir nehrin sularında Baba, Oğul ve Kutsal Ruh
adına vaftiz edin.
Nehir suyu bulamazsan,
başka bir suda vaftiz et
Vaftiz etmek için soğuk su bulamazsan
sıcak suda vaftiz et.
Yeteri kadar soğuk ya da sıcak suyun yoksa
vaftiz olacak kişinin başına üç kez su dökerek
Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adına vaftiz et.
Vaftiz eden, vaftiz olacak ve oruç tutabilecek herkes
vaftiz töreninden önce oruç tutmalıdır.
Vaftiz olacak kişiye, vaftizden önce bir ya da iki gün oruç
tutmasını söyle.
8 – HAFTA ARASINDA ORUÇ TUTULACAK GÖNLER
Bazı kişiler gibi hafta içinde
hep aynı günlerde oruç tutmayın.
Bu kişiler pazartesi ve perşembe günleri oruç tutuyorlar
siz ise çarşamba ve cuma günleri oruç tutun.
DUA
Bazı sahte (1) kişiler gibi değil de
Rabbin İncil’de belirttiği gibi dua edin.
Şu şekilde dua edeceksiniz:
Göklerdeki Babamız
adın yüceltilsin,
Egemenliğin gelsin.
Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de
senin istediğin olsun.
Bugün bize günlük ekmeğimizi ver.
Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi
şen de suçlarımızı bağışla.
Ayartılmamıza izin verme.
Kötü olandan bizi kurtar.
Çünkü egemenlik, güç ve yücelik
sonsuza dek senindir.
Bu şekilde günde üç kez dua edin.
9 – SOFRADA TANRI’YA ŞÜKRETMEK
İlk Hıristiyanlar sofraya otururken ve sofradan kalkarken
Dua ederlerdi.
Havarilerin öğretisi’nde yer alan bu dualar
çok eskilere dayanıyor.
Bu gelenek Kudüs cemaatlerinden geliyor.
Bu dualar ayrıca Yahudilerin dualarına çok benziyor.
Bununla birlikte yine de aralarında önemli farklılıklar var.
Burada Tanrı “Baba” olarak çağrılıyor ve sık sık
İsa’dan söz ediliyor.
Yemeğe oturmadan önce ekmeği ve şarabı kutsayan
Dualar okunuyordu.
Sonra yiyip içiliyordu.
Daha sonra da Tanrı’ya şükrediliyordu.
Yemek sonra erdikten sonra da Hıristiyanlar Evkaristiya törenini
yapıyorlardı.
O zamanlar henüz şimdiki gibi papazlar yoktu.
Evkaristiya törenini Tanrı adına konuşmaya yetkili
“peygamber”lerin yönettiğini sanıyoruz.
YEMEKTEN ÖNCE
Tanrı’ya şu şekilde şükredin.
Önce şarap için:
Tanrı Baba, kulun Davut’un kutsal üzüm
bağı için sana şükrediyoruz (2).
Onu bize kulun Isa aracılığıyla tanıttığın için
Yücelik sonsuza dek senin olsun !
Sonra paylaşılan ekmek için:
Tanrı Baba, yaşam için verdiğin bilgiler için sana şükrediyoruz. Onları bize kulun İsa aracılığıyla verdin.
Yücelik sonsuza dek senin olsun !
Eskiden dağlara ekilen, bir tek ekmeği oluşturmak için toplanan,
bu paylaşılan ekmek gibi.
Kilisen de dünyanın, dört bir yanından,aynı şekilde
egemenliğinde toplansın^
Evet güç ve yücelik İsa aracılığıyla sonsuza dek senindir !
Şükran sofrasından, Rab adına vaftiz olanların dışında
hiç kimse ne yemek yemeli ne de içmeli.
Rab bu konuda gerçekten de şöyle diyor:
“Kutsal olanı köpeklere vermeyin” (Mat 7,6).
YEMEKTEN SONRA
Karnınız doyduktan sonra şu şekilde şükredin :
Kutsal Baba, yüreklerimize yerleştirdiğin kutsal Adın için,
sonsuz yaşam, inanç, bilgi için sana şükrediyoruz.
Bunları kulun İsa aracılığıyla bize öğrettin.
Yücelik sonsuza dek senindir!
Sen, her şeye kadir Efendi
evreni Adının onuru için yarattın.
İnsanlara sana şükretmeleri, ve zevk almaları için
yiyecek ve içecek verdin.
Ama bizlere, iyiliğinden
kulun İsa aracılığıyla
tinsel bir yiyecek ile içecek (3) ve sonsuz yaşam bağışladın.
Her şey için güçlü olan sana şükrediyoruz !
Yücelik sonsuza dek senindir !
Rab, Kiliseni unutma.
Onu her kötülükten koru ve sonsuz sevginle onu kusursuz kıl.
Kutsal kıldığın Kiliseni dört bir yandan (4) toplayarak
onun için hazırladığın egemenliğinin içine al.
Evet, güç ve yücelik sonsuza dek senindir!
Burada yani yemekten sonra Evkaristiya töreninin başlaması
gerekiyordu.
Ancak Havarilerin Öğretisi adlı kitapta bundan söz edilmiyor.
Tanrı’nın sevgisi gelsin, dünya ise geçip gitsin !
Davut’un Tanrı’sına Hosanna (5)
Kutsal olan gelsin (6).
Kutsal olmayan ise yasama biçimini değiştirsin.
Maranatha! (5) Amin!
Bırakın da peygamberler Tanrı’ya şükranlarını
istedikleri gibi sunsunlar.
2 – PRATİK KURALLAR
Yeni vaftiz olmuşların oluşturduğu topluluk için birkaç kural. Bunları İsa’nın İyi Haberini bildiren kişinin yazdığı belli. Bu öğütleri örgütlenmeleri amacıyla vermiş. Gerçekten de yeni vaftiz olmuşların oluşturduğu toplulukta henüz bizlerin “papaz” dedikleri kişiler bulunmuyordu. Kendi kararlarını kendileri almak zorundaydılar.
Biri gelip de size
şimdiye dek söylediklerimizi öğretmeye kalkarsa
onu kabul edin.
Bu öğretiyi çürütmek için başka bir
öğreti öğretmeye kalkarsa
onu dinlemeyin.
Tersine size Rabbin iradesine daha sadık kalmayı öğretiyorsa
Rabbi size daha iyi tanıtmaya çalışıyorsa
onu Rab olarak kabul edin.
HAVARİLER
Bunda sözü edilen havariler yada “gönderilenler” İsa’nın İyi Haberini getiren ve yeni topluluklar kuran misyonerlerdi. Örneğin Paulus ile Barnaba birer havariydi. İlk kuşak Hıristiyanlarda birçok havari vardı. (Ancak daha sonraları İsa’nın seçtiği on iki kişiye havari dendi).
İlk Hıristiyan topluluklarının ilişki içinde oldukları havariler ise geçici havarilerdi. Bu havarilerin bir yere yerleşmeye hakları yoktu. Onların görevi, daha da uzaklara gidip İsa’nın İyi Haberini, ulaştırmaktı
Havarilere ve peygamberlere
İncil’de burulduğu gibi davranın.
Size gelen her havariyi Rabbi kabul edeceğiniz gibi kabul edin,
Havari sizde bir gün kalacaktır,
ancak gerekiyorsa iki gün kalabilir.
Üçüncü gün de kalırsa, bu kişinin
sahte bir peygamber olduğunu anlayın.
Ayrılışında havari yanında bir şey götürmemelidir.
Ona bir sonraki durağa yetecek kadar ekmek verilebilir.
Sizden para isterse, onun sahte bir peygamber olduğunu anlayın.
PEYGAMBERLER
Peygamberler Rabden özel bir yetenek almış Hıristiyanlardı. Rabbin adına konuşup eğitirlerdi. Tanrı’nın topluluktan neler beklediğini açıklarlardı. İlk kuşak Hıristiyanlarca bunlardan çok sayıda vardı. Havarilerin eğittiği ilk Hıristiyan topluluğunda da peygamberler vardı. Bu peygamberler bu topluluğu az çok idare ederlerdi.
Bunlar dost sofraları düzenlemekle sorumluydular. Topluluk ihtiyatlı olmak zorundaydı. Çünkü gerçek peygamberler olduğu gibi sahteleri de mevcuttu Hıristiyanlar gerçek peygamberleri ayırt edebilmeliydiler.
Esinli bir peygamberi
denemeye tabi tutmayacak ve onu yargılamayacaksınız.
Gerçekten de her günah bağışlanacaktır,
yalnız bu günahı Tanrı bağışlamayacaktır (Mat 12,3i).
Esinli her insan peygamber olacak değildir.
Gerçek peygamberin yaşam biçimi İsa’nınki gibidir.
Yaşam biçimlerine bakarak
sahte peygamberlerle gerçek peygamberleri birbirinden
ayırt edebilirsiniz.
Her şeyden önce bir sofra (7) kurulmasını buyuran bir peygamber. aynı sofrada yemek yememelidir.
Tersi durumda, bu onun sahte peygamber olduğunu gösterir. Öğrettiği gerçeği uygulamayan her peygamber sahte bir peygamberdir.
Tersine, Kilise’nin gizini dünyada (8) gerçekleştirmek amacıyla
iyi, kutsal ve örnek bir yaşam süren,
yaptığı şeyleri yapmayı öğretmeyen
peygamberleri yargılamayacaksınız.
Onları Tanrı yargılayacaktır.
Eski zamanlardaki peygamberler böyle davranmışlardı.
Esin alandaki biri:
“Bana para ya da herhangi bir şey ver” dediğinde onu dinlemeyin.
Ama ihtiyacı olan başka insanlar için sizden bir şey isterse,
onu hiç kimse yargılamamalıdır.
12 – GEÇERKEN UĞRAYAN HIRİSTİYANLARI
NASIL AĞIRLAMALI
Rab adına geçerken uğrayan herkesi kabul edin.
Sonra onu yargılamak için denemeye tabi tutun.
Sağla solu (9) ayırt edecek durumdasınız.
Geçerken uğrayan bir yolcu ise
ona elinizden geldiğince yardımcı olun.
Gerekiyorsa sizde iki ya da üç gün kalabilir.
Sizin yanınıza yerleşmek isterse ve bir de mesleği varsa
karnını doyurmak için çalışması gerekecektir.
Mesleği yoksa, durumunu dikkatle inceleyin.
Bir Hıristiyan’ın çalışmadan
yanınızda yaşamasına izin vermeyin.
Çalışmak istemiyorsa o zaman o kişi
İsa’nın adım kendi çıkan için kullanan madrabazın, biridir.
Böyle insanlarla görüşmeyin..
13 – ELDE ETTİĞİNİZ İLK MAHSULÜ PEYGAMBERLERE VERİN
Aranıza yerleşen her gerçek peygamber
yiyeceğini hak etmiş sayılır.
Aynı şekilde gerçeklikle öğreten kişi de bir işçi gibi
yiyeceğini hak etmiştir (Lu. 10,7).
Şu halde yeni şarabını, ilk ekin demetlerini,
ilk kuzu ve danalarını alıp
peygamberlere ver.
Gerçekten de onlar sizin büyük papazlarınızdır (10).
Aranızda kalan peygamberler yoksa
o zaman ilk ürünlerinizi yoksullara verin.
Ekmek yapıyorsan, yaptığın ilk ekmekleri ayırarak
buyrulduğu gibi onları dağıt.
Aynı şekilde bir şarap ya da yağ fıçısını açarsan
ilk ürünleri ayır ve peygamberlere ver.
İlk giysilerini, kazandığın ilk parayı
ve sahip olduğun her şeyin ilkini
sana nasıl uygun geliyorsa kenara ayır
ve buyrulduğu gibi onlara ver.
İKİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
(1) Sahte kişiler Yahudi geleneğini sürdürmek isteyen hıristiyanlardı. Pazartesi ve perşembe günleri oruç tutmaya aynı zamanda Yahudi dualarını da söylemeye devam ediyorlardı.
(2) Yahudi halkı Rabbin ilk bağıydı. Şimdi ise Tanrı’nın gerçek halkı, bağı, dünyadaki tüm ulusları birleştiren Kilise’dir.
(3) Burada söz konusu edilen Evkaristiya’dır.
(4) Dört bir yandan, Kuzey, Güney, Doğu ve Batı kastedilmektedir.
(5) HOSANNA Yahudilere kullanılan bir nida işaretidir. MARANATHA ise ilk Hıristiyanların bir duasıdır. İsa’nın geri geleceğini bekliyorlar. Maranatha’nın anlamı ise “Rab gel” demektir. Beklediğimiz İsa Evkaristiya’dadır.
(6) Buradaki KUTSAL sözcüğünün anlamı, yüreğinde büyük günah olmayan, temiz demektir.
(7) Yoksullar için kurulan sofra.
(8) Kutsal bir yaşam süren Hıristiyanlar, Mesih’in varlığını dünyaya göstererek Kilise’nin gizini gerçekleştirirler.
(9) Sağı solu: yani iyiyle kötüyü ayırt etmek.
(10) Büyük papazların dost sofrasını kurmaya ve Evkaristiya törenini yönetmeye yetkileri vardı.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kitabın 14. ve 15. bölümleri daha sonra yazıldı. Aradan yirml yıl geçmiş ve koşullar değişmişti,
Önceleri bir topluluktaki Evkaristiya ayinini oradan geçerken uğrayan havari ve peygamberler yönetirdi. Demek ki o zamanlar Evkaristiya ayini düzenli olarak yapılamıyordu. Şimdi ise Hıristiyanlar her pazar toplanıp “ekmeği paylaştırma” ayini yapıyorlar. Oraya topluluklarda Evkaristiya ayinini yönetecek kişileri bulmak sorunu çıkmıştı. Hıristiyanların kendi aralarında böyle sorumlu kişileri seçtiklerini görüyoruz. Bu kişilere “Episkopos” ya da gözetici ve “diyakon” yani hizmetkar dendi. Her toplulukta çok sayıda episkopos vardı. Ancak daha sonraları herhangi bir Hıristiyan topluluğun sorumluluklarını yüklenecek tek bir episkopos olacaktı
14 – PAZAR TOPLANTISI
Tanrı’ya şükretmek ve ekmeği paylaşmak için
Rabbin günü olan pazar günü toplanın.
Sunduğunuz kurbanın temiz olması için
önce günahlarınızı itiraf edin.
Arkadaşıyla anlaşmazlığa düşen kişi
sizinle bir araya gelebilmesi için önce onunla barışmalı.
Yoksa sunduğu kurban temiz olmaz.
Gerçekten de Rab bu konuda şöyle diyor:
“Bana her zaman ve her yerde temiz bir kurban sunun.
Çünkü ben büyük bir kralım,
uluslar arasında hayranlıkla anılan bir adım vardır” (Mal 1, 11-14).
EPİSKOPOS VE DİYAKONLARIN SEÇİMİ
Rabbe layık kişileri episkopos ye diyakon seçmelisiniz.
Bu insanlar yumuşak huylu olmalıdırlar,
parayı sevmemeliler,
doğru olmalılar.
kendi yeteneklerini kanıtlamış olmalılar.
Çünkü onlar sizin aranızda peygamberlerin
ve sizi eğitenlerin görevlerini üstlenecekler.
Onları hor görmeyiniz.
Onların da, peygamber ve eğiticiler kadar
saygı görmeye hakları vardır (1).
UYARILARINIZI SEVGİYLE YAPIN
Birbirinize karşı öfkeyle değil de İncil’in buyurduğu gibi (Mat 18,5) huzurla uyanlarda bulunun.
Hemcinsine karşı kötü davranan biriyle
hiç kimse konuşmayacaktır.
O kişi tutumunu değiştirmedikçe
hiç kimse onunla tek kelime etmeyecektir.
Dua ettiğinizde,
yoksullara yardım ettiğinizde,
yaptığınız her işte
İsa’nın İncil’ine göre davranın.
RABBİN DÖNÜŞÜNÜ BEKLEYÎN
Yaşamınıza göz kulak olun.
Kandilleriniz yanar halde dursun.
Köle giysinizi değiştirmeyin (Luk. 12,35).
Tersine hazır bekleyin.
Gerçekten de Rabbin ne zaman
geleceğini bilmiyorsunuz (Mat 24,42-44).
Ruhlarınız için iyi olan şeyi aramak amacıyla sık sık toplanın.
Evet, son anda kusursuzluğa erişmemişseniz,
imanla yaşadığınız onca zaman boşuna geçmiş olacaktır.
Son zamanlarda bir çok sahte peygamber türeyecek
ve başkalarını ayartmaya çalışacaktır.
Kurtlar koyun postuna bürünecek
sevgi nefrete dönüşecektir;
Kötülük artacak ve insanlar birbirlerinden nefret edecek,
birbirlerine vahşice acı çektirecek, birbirlerine ihanet edecekler.
İşte o zaman dünyayı Kandıran ortaya çıkacak ve
“Ben Tanrı’nın Oğlu’yum” diyecek.
Mucizeler ve olağanüstü şeyler yapacak.
Yeryüzü onun ellerine teslim edilecek.
Dünyanın başlangıcından beri görülmemiş
korkunç cinayetler işleyecek.
Her insan korkunç denemelerden geçecek.
Birçok kimse günaha düşüp mahvolacak.
İnançlarına bağlı kalanlar uğrumuza lanetli durumuna düşen
Mesih aracılığıyla kurtarılacak (Ga.3,13).
İşte o zaman gerçeğin işaretleri belirecek.
Birinci işaret: Gökler açılacak.
İkinci işaret: Borazan çalacak.
Üçüncü işaret: Ölüler dirilecek.
Bununla birlikte hepsi dirilmeyecek.
Ve Kutsal Kitaplarda belirtildiği gibi
“Rab azizleriyle birlikte gelecek” (Zak 14,15).
O zaman dünya, Rabbin göklerdeki bulutlar
üzerinden geldiğini görecek (Mat 24.30).
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AÇIKLAMALARI
(1) İkinci kuşak Hıristiyanlarda peygamberlerin sayısı daha azdı.
V
Hıristiyanların tümü bir arada
bulunuyor, her şeyi ortaklaşa
kullanıyorlardı.
Mallarını mülklerini satıyor ve
bunun parasını herkese
ihtiyacına göre dağıtıyorlardı.
Her gün tapınakta toplanmaya
devam eden Hıristiyanlar, kendi
evlerinde de ekmek bölüp içten
bir sevinç ve sadelikle yemek
yiyor ve Tanrı’yı övüyorlardı
(Havarilerin İşleri 2,44-47).
Çeviren: Dominik Pamir
İsteme Adresi:
Sent Antuan Kilisesi
İstiklal Cad. 325
Beyoğlu -İstanbul
Onan Basımevi Karaköy- Tel. 2446410
Havarilerin Doktrini (Didake)
