25 Ocak. İlahiyat öğretmeni aziz Grigorios (Teologos)
25 Ocak. Din öğretmeni aziz Grigorios (Teologos)
(329-390)
Gregorius, 329 yılında, Kapadokya’da Nazianz’da (Türkiye’de, Bekarlar) doğmuştur. Gregorius’un Gorgonia adında bir ablası, Sezar adında bir küçük kardeşi vardı. Oldukça önemli bir eğitim gördü. Bu eğitimi, Kapadokya Kayserisi’nde, Filistin Kayserisi’nde, İskenderiye ve Atina’da tamamladı. 30 yaşına kadar öğrenmeye devam etti. Bu öğrenim yılları sırasında Vasilius ile dost oldu ve müstakbel imparator Julianus’la tanıştı.
Yaşlı ana ve babasının yanına dönerek bir ermit hayatı sürmeye başladı. 361 yılında Gregorius, kendisi istemediği halde “babasına olan saygısından dolayı” rahip olur. Kayseri episkoposu olmuş bulunan dostu Vasilius tarafından Sasimes (Kapadokya) Episkopos’u makamına getirilir. 378 yılında Gregorius, İstanbul’daki küçük Ortodoks cemaatinin episkoposu olmayı kabul eder. Bu devirde İstanbul Kilisesi, Ariyanların elindedir. Bu kimseler Gregorius’u sürekli olarak rahatsız edeceklerdir. 381 yılında, İstanbul Konsilinde (2. Ekümenik Konsil), Antakya’lı Meletius’un ölümünden sonra, Gregorius, konsil başkanı episkopos olur. Fakat bazı episkoposların entrikaları ve iftiraları karşısında Gregorius, İstanbul Episkoposluğunu bırakmayı tercih eder. İki yıl süreyle önce Nazianz’a, daha sonra Arinze’ye çekilip buralarda yalnız başına bir hayat sürer. 390 yılında ölür.
Gregorius’un yazılı eserlerinden bize intikal edenler şunlardır: 45 adet teolojik ya da litürjik Konuşma; 400 adet Şiir; 245 Mektup.
Gregorius’un yazılı eserlerinin hepsi, “Kelam’a övgü içeren güzellik eserleridir. Nazianz’lı Gregorius’un düşüncesinin belli başlı kaynakları şunlardır: Kutsal Kitap, (Kutsal Kitap hakkında olağan üstü bir bilgiye sahiptir), Hıristiyan yazarlar: İskenderiyeli Clemens, Origenes ve Athanasius; Yunan filozofları: Platon, Plotinus.
Daha sonra Kadıköy (Calcedonia) Konsili’nde Gregorius’a, Teolojiyen (Theologos, İlahiyat öğretmeni) unvanı verilecektir. Gerçekten Gregorius, bütün yazılı eserlerinde, Peder, Oğul ve Kutsal Ruh’un uluhiyetini ilan eder. Bunu açıklık ve serinkanlılıkla yapar. Aziz Gregorius Kutsal Teslis doktrinini kelimelerle ifade etmiştir. Gerçek bir Teolojiyen olarak, Gregorius, yazmaya başlamadan önce, bakıyordu ve görüyordu. Kontemplasyon (derin düşünme, dikkatele seyretme ve dua etme) adı verilen şey budur. Daha iyi bakabilmek ve anlamak için, manevi idman ile bakışını arılaştırması (katharsis) gerekmiştir.
Gregorius derin bir kutsallık, gizem ve Allah’ın yüceliği, duygusuna sahiptir. Dinleme ve ibadet olan sükuneti seviyor ve uyguluyordu.
Teslis konusundan ayrı olarak “Teolojiyen” Gregorius, aziz Athanasius tarafından ortaya konan, “insanın ilahlaşması” konusunu da kendisine mal eder. VII. konuşmadan alınan şu parça bunu çok iyi özetlemektedir:
‘Mesih’le birlikte gömülmeliyim, onunla birlikte dirilmeliyim, göğü onunla birlikte miras almalıyım, Allah’ın oğlu olmalıyım, Allah olmalıyım. İşte bizim için Büyük Gizem budur!”
Apolytikion. Ton 1.
Tanrıbiliminin çoban kavalı, güzel söz söyleyenlerin trompetlerine üstün geldi; çünkü Ruh’un derinliğini arayan biri olarak sana söz ustalığı yeteneği eklendi. Baba Gregorius, ruhlarımız kurtulsun diye Mesih Tanrı’ya dualarla aracılık et.
Kontakion. Ton 3.
Görkemli Aziz, tanrıbilimci dilinle söz ustalarının zor anlaşılır söylemlerini çözdün ve Kilise’ye yücelerden dokunmuş bir Ortodoksluk gömleği giydirdin. Şimdi Kilise onu giyerek çocuklarıyla birlikte şöyle diyor: Selam Baba, tanrıbilimin pek yüce zihni!
25 Ocak. İlahiyat öğretmeni aziz Grigorios (Teologos)
